.jpg)
Béo phì (Phần 2)
Ngày xưa người ta cho béo phì là vấn đề thuần khiết về thói quen. Nhiều người trở nên quá trọng do thiếu kiểm soát. Họ ăn nhiều thức ăn hơn nhu cầu của cơ thể. Lý thuyết sơ đẳng này về béo phì bây giờ đang bị lung lay vì nó quá đơn giản.
Tại sao khó điều trị béo phì ?
Hiện nay béo phì được xem là một bịnh mãn tính phức tạp. Nó phức tạp vì liên quan với vô số những yếu tố như môi trường, tâm thần, và chuyển hoá cùng góp phần làm nên béo phì.
Béo phì là một bịnh mãn tính nên thật là khó để trị hết. Ngày xưa người ta cho là do lười vận động. Sự thất bại được chứng tỏ khi số trẻ em và người lớn béo phì ngày càng gia tăng ở Mỹ. Sự khủng khiếp hơn là mức độ béo phì, sự khác nhau giữa cân nặng hiện tại của một người và chỉ số cân nặng lý tưởng liên tục phát triển. Hiện nay do lối sống ngày càng hiện đại những người béo phì đang gia tăng ở VN.
Những gì nên làm đối với béo phì ?
Thường nhất là người béo phì có chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt để mong đạt đến cân nặng lý tưởng. Giảm cân có thể được liền nhưng dễ quay trở lại như cũ . Hơn 95% những người này có cân nặng trở lại như cũ sau 5 năm. Một điều rõ ràng rằng điều trị càng kéo dài sẽ hiệu quả hơn, và e rằng béo phì dẫn đến bụng phệ.
Chúng ta cần biết nhiều hơn về nguyên nhân béo phì và cần thay đổi những cách điều trị nó. Khi béo phì được xem là bịnh mãn tính thì nó phải được điều trị như những bịnh mãn tính khác như là tiểu đường, huyết áp cao. Ðiều trị béo phì không thể cố định trong thời gian ngắn mà phải liên tục trong cuộc sống.
Thay vì khởi đầu là cố gắng đưa cơ thể về cân nặng lý tưởng thì điều trị béo phì phải được xem xét để có sự giảm cân có lợi nhất. Chẳng hạn chỉ cần giảm 5-10 % cân nặng ban đầu và duy trì sự giảm cân này trong thời gian dài sẽ rất có lợi bao gồm:
+ Hạ huyết áp
+ Giảm mức cholesterol trong máu.
+ Giảm được nguy cơ bịnh tiểu đường type 2
+ Làm mất nguy cơ bị đột quị.
+ Làm giảm được bịnh tim.
+ Giảm được tử xuất.
Ðối với điều trị béo phì để mong muốn có lợi cho sức khoẻ thì không cần thiết phải đưa họ về cân nặng lý tưởng.
Thay vào đó việc điều trị nên đạt đến và giữ ở cân nặng có lợi cho sức khoẻ hơn. Ðiểm nhấn mạnh trong điều trị này là để đạt được quá trình sống khoẻ mạnh trong thời gian dài là việc ăn uống phải khôn ngoan hơn và gia tăng vận động thân thể.
Tóm lại việc điều trị béo phì là làm sao đạt được và duy trì một cân nặng khoẻ hơn.
Điều trị béo phì như thế nào ?
Chế độ ăn kiêng, hạn chế năng lượng và gia tăng hoạt động thân thể là mấu chốt quan trọng nhất đối với việc quản lý cân nặng. Cả hai quá trình này cũng quyết định việc duy trì trọng lượng một khi đã làm giảm cân rồi. Ðiều này là một sự khắt khe trong lối sống bao gồm hoạt động thân thể và thói quen ăn uống tốt. Ðể đạt được vấn đề này bằng cách thông qua việc ăn uống văn minh hơn, chọn thức ăn thích hợp và hoạt động thể lực.
Bước đầu điều trị béo phì là ước tính lượng mỡ trong cơ thể và những nguy cơ sức khoẻ liên quan đến béo phì. Chỉ số dùng thường nhất để ước tính lượng mỡ và nguy cơ sức khoẻ là BMI. Trong những nghiên cứu ở cộng đồng thì nguy cơ sức khoẻ gia tăng khi BMI tăng. Những nguy cơ thấp khi BMI nhỏ hơn 27, trung bình khi 27-30, cao khi 30-35, rất cao khi 35-40 và rất rất cao khi > 40.
Kiểu tập thể dục và lượng thức ăn để hạn chế calo sẽ được kê ra bởi bác sĩ gia đình tuỳ theo từng cá nhân và nguy cơ bịnh lý của họ. Một bịnh nhân với nguy cơ sức khoẻ thấp có thể được khuyên chế độ ăn hạn chế trung bình (1200 -1500 calo/ngày đối với nữ và 1400 -2000 đối với nam) cùng với tập thể dục. Một bịnh nhân với nguy cơ sức khoẻ trung bình thì được kê với chế độ ăn năng lượng thấp (800 - 1200 calo /này đối với nữ, 1000 - 1400 calo/ ngày đối với nam) cùng với tập thể dục. Những bịnh nhân nguy cơ cao hoặc rất cao thì có thể dùng thuốc chống béo phì cùng với chế độ ăn năng lượng thấp và tập thể dục.
Những cơ hội làm giảm cân thành công khi có sự kết hợp giữa bác sĩ với đội ngũ những chuyên gia về dinh dưỡng, tâm thần, và thể dục. Ðội ngũ này sẽ giúp bịnh nhân có được một kiểu sống ổn định, theo dõi diễn tiến của bịnh nhân, nâng đỡ và tạo ra những mặt tích cực, chỉ ra và giúp giảm nguồn stress và ngăn ngừa tái phát.
Những nghiên cứu mới trong béo phì là gì ?
Dựa trên nghiên cứu ở thú (chuột), những nhà khoa học đang nghiên cứu một loại gen ảnh hưởng đến tốc độ tiêu thụ năng lượng và giữ mỡ trong cơ thể như thế nào. Trong năm 1994, những nhà nghiên cứu ở đại học Rockefeller khám phá ra một gen gây béo phì ở chuột gọi là "leptin gen". Những thú gặm nhấm thiếu gen này sẽ bị béo phì. Những thú điều trị với leptin sẽ nhận ít năng lượng hơn, tiêu hao năng lượng nhiều hơn và giảm cân. Những thử nghiệm lâm sàng việc điều trị leptin ở người thì chưa.
Những nhà nghiên cứu ở UC Davis đang nghiên cứu những gen ảnh hưởng đến lượng acid arachidonic (một loại acid béo quan trọng ảnh hưởng đến sự tổng hợp prostalgandins của cơ thể) trong gan và trong tế bào cơ của một dòng chuột chuyên biệt gọi là chuột Zucker. Họ thấy những chuột này thừa hưởng những gen béo phì từ những cặp cha mẹ mà có giảm acid arachidonic trong gan và cơ. Những chuột này trở nên mập ngay cả khi chúng ăn với chế độ ăn rất ít calo. Quan trọng hơn là những nhà nghiên cứu có thể giảm cân nặng, mỡ trong những con chuột béo phì bằng cách nuôi chúng với thức ăn làm tăng acid arachidonic trong cơ và gan. Những nhà nghiên cứu cũng tìm thấy sự giảm acid arachidonic trong máu của những người béo phì. Họ đang nghiên cứu việc cung cấp những acid béo chuyên biệt này để làm giảm cân ở người béo phì.